Jak działa skrzynia biegów?
Zanim podejmiemy temat ewentualnej naprawy skrzyni biegów, warto wpierw zastanowić się nad tym, jak ona działa. Mechanizm posiada 5 lub 6 biegów do przodu oraz jeden do tyłu, a także tzw. bieg jałowy, czyli luz. Skrzynia od strony silnika wyposażona jest w sprzęgło, które umożliwia rozłączanie silnika od skrzyni na czas zmiany biegów. Poza tym skrzynia połączona jest z kołami za pomocą półosi napędowych, które napędzają pojazd.
Co powoduje usterki skrzyni?
Skrzynia biegów ulega zużyciu z trzech zasadniczych powodów. Jednym z najczęstszych jest zbyt rzadka zmiana biegów. Przyzwyczailiśmy się myśleć, że jeżeli nie będziemy dostatecznie często zmieniać biegów, wówczas silnik będzie dłużej pracował na wysokich obrotach i szybciej się zużywał. Jednak również zbyt częsta i szybka zmiana biegów powoduje różnego rodzaju usterki. Wtedy koła zębate, zamiast wpasować się w siebie, zaczynają o siebie uderzać. W związku z tym, dochodzi do zużywania synchronizatorów, a w skrajnych przypadkach nawet do wyłamania zębatek. Kolejnym popełnianym przez wielu kierowców błędem jest jazda na nieodpowiednim biegu w stosunku do prędkości jazdy i tym samym nadmierne obciążanie silnika. To kwestia ściśle związana z poprzednio omawianym tematem. Jazda na nieodpowiednim biegu – za wysokim lub zbyt niskim, będzie skutkowała szybszym zużyciem łożysk skrzyni. Kolejnym i jednym z częstszych błędów jest jazda z przepracowanym olejem lub zbyt małą ilością oleju w skrzyni, jednak szerzej powiemy o tym za chwilę. Wszystkie trzy przyczyny mają jeden skutek – konieczna jest naprawa skrzyni biegów. Jeśli chodzi o koszty, to są one zależne od wielu czynników. W grę wchodzi wiek, model, rodzaj zużycia, a także typ skrzyni – automatyczny bądź manualny. Naprawa skrzyni biegów, a dokładniej cena tego przedsięwzięcia to niemały wydatek. W przypadku automatycznej skrzyni biegów koszty oscylują wokół kilku tysięcy złotych. Ponadto remont skrzyni biegów musi być wykonany przez specjalistę, przez co ponosimy dodatkowe koszty wykonania usługi. Prostsza konstrukcja skrzyni manualnych to na szczęście trochę mniejszy wydatek, jednak nadal warto go uniknąć.
Jaki olej do skrzyni biegów? Czy należy go wymieniać?
Odpowiedź na pierwsze pytanie jest dość prosta. Najlepiej stosować taki olej, jaki poleca sam producent. Kolejna kwestia budzi znacznie większe kontrowersje. Coraz częściej słyszy się o tym, że w przypadku skrzyń manualnych, olej, który został umieszczony przez producenta, wystarczy na cały okres użytkowania pojazdu. Olej przekładniowy może być wymieniany zdecydowanie rzadziej niż silnikowy, ponieważ nie ma on kontaktu ze spalinami. Jednak często pojawiają się w nim opiłki metalu, które powstają na skutek zderzenia i tarcia zębatek lub w związku z intensywną eksploatacją. Dlatego też warto wymieniać olej co 80-100 tysięcy km. W przypadku skrzyni automatycznej należy wymieniać go jeszcze częściej, średnio co 60-120 tysięcy km, ponieważ jest to płyn eksploatacyjny. Przepracowany olej w dużej mierze traci swoje właściwości takie jak smarność, gęstość, czy lepkość, przez co zdecydowanie gorzej chroni mechanizm przekładni. Należy pamiętać, że liczy się nie tylko systematyczność wymiany, ale również dobór odpowiedniego oleju. Często zakup złego produktu może spowodować większe szkody niż jego niewymienienie.
Jeśli chodzi o kwestię tego, czy warto wymieniać olej, odpowiedź brzmi: zdecydowanie tak. Olej do skrzyni biegów chroni ją przed nadmiernym zużywaniem, a co za tym idzie, wydłuża jej żywotność. Jedyną wadą tego przedsięwzięcia są jego koszty. Jednak w porównaniu do wydatków, jakie niesie ze sobą wymiana lub naprawa skrzyni biegów, to nadal jest to dużo bardziej opłacalna opcja. Wart przemyślenia jest również wariant związany z regeneracją skrzyni biegów.
